Bài giảng trình bày cách tiếp cận để tham gia nghiên cứu khoa học cho người mới bắt đầu (SV, học viên Cao học, NCS); cách đặt vấn đề mới về mặt khoa học, công nghệ hay ứng dụng mới; các bước để tiến hành một nghiên cứu khoa học.
Đang xem: Cách đặt vấn đề trong nghiên cứu khoa học
Xem thêm: Các Phương Pháp Thu Thập Dữ Liệu Trong Nghiên Cứu Khoa Học
Nội dung Text: Bài giảng Các bước để đặt vấn đề mới trong nghiên cứu khoa học – Cách giải quyết vấn đề đặt ra
Xem thêm: Khoa Công Nghệ Thực Phẩm Đại Học Bách Khoa Hà Nội, Công Nghệ Sinh Học Đại Học Bách Khoa Hà Nội
CÁC BƯỚC ĐỂ ĐẶT VẤN ĐỀ MỚI TRONG NCKH – CÁCH GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ ĐẶT RABáo cáo viên: GS.TS. Võ Văn HoàngKhoa Khoa học Ứng dụng – ĐH Bách KhoaTp.HCM CuuDuongThanCong.com https://fb.com/thietbihopkhoi.comdientucntt 1 NỘI DUNG Cách tiếp cận để tham gia NCKH cho người mới bắt đầu (SV, học viên Cao học, NCS). Cách đặt vấn đề mới về mặt khoa học, công nghệ hay ứng dụng mới. Các bước để tiến hành một NCKH CuuDuongThanCong.com https://fb.com/thietbihopkhoi.comdientucntt 2 CÁCH TIẾP CẬN ĐỂ THAM GIA NGHIÊN CỨU DÀNH CHO NGƯỜI MỚI BẮT ĐẦU Bao giờ bắt đầu tham gia NCKH là vừa? Cách chọn thầy hướng dẫn Cách tiếp cận vấn đề do thầy đặt ra Cách đọc tài liệu bằng tiếng Anh CuuDuongThanCong.com https://fb.com/thietbihopkhoi.comdientucntt 3 Bao giờ bắt đầu tham gia NCKH? SV bậc ĐH cuối năm thứ 2 hoặc đầu năm thứ 3 (sau khi đã học đại cương). Trường hợp đặc biệt có thể sớm hơn. Vì sao nên tham gia NCKH sớm:• Học được kỹ năng làm việc khoa học nhất – cách tự học tự đào tạo tốt nhất.• Giai đoạn đầu: chỉ tiếp cận vấn đề – đọc tài liệu chuyên môn nên cần nhiều thời gian.• Nhanh chóng trưởng thành Kinh nghiệm: theo học trước một số học phần liên quan trực tiếp chủ để NCKH. CuuDuongThanCong.com https://fb.com/thietbihopkhoi.comdientucntt 4 Cách chọn thầy hướng dẫn Phải là thầy giỏi có công bố quốc tế tốt, về cơ bản hợp ý mình và thuộc lĩnh vực mình yêu thích (xem CV, tìm theo tên trên Google scholar). Còn trẻ (không nên chọn thầy > 60 tuổi). Một số kinh nghiệm:• Nên lo làm việc tốt, sống nghiêm túc – chân thành là đủ để được quý trọng.• Không nên có những kiểu lấy lòng trong giao tiếp – phản tác dụng.• Giữ mối quan hệ tốt với thầy để hợp tác lâu dài.• Nếu gặp vấn đề xung khắc không giải quyết được – nên chọn thầy khác. CuuDuongThanCong.com 5 https://fb.com/thietbihopkhoi.comdientucntt Cách tiếp cận vấn đề do thầy đặt ra Tổng quát: tìm tài liệu theo chủ đề, đọc và phân tích thực trạng, lên kế hoạch giải quyết vấn đề (mới hoặc tốt hơn cái đã có), trao đổi với thầy. Tìm tài liệu: tìm theo chủ đề (từ khóa) trên google scholar, trên các web của tạp chí (ngược lại ít nhất 10 năm) nhất là bài review, theo web của các chuyên gia. Xử lý tài liệu và đọc tài liệu: đọc abstract, nếu quan trọng download full text, lưu và phân loại theo chủ đề nhỏ. In ra (hoặc abstract hoặc full text) xếp theo thứ tự từ cũ đến mới. Xác định: những gì đã làm, những gì tồn đọng, những gì là mới chưa làm, hướng nào phù hợp nhất với hòan cảnh hiện có. Đâu là những nhóm mạnh nhất, những tạp chí thường đăng bài của chủ đề. CuuDuongThanCong.com 6 https://fb.com/thietbihopkhoi.comdientucntt Cách đọc tài liệu tiếng Anh Cho luận án TS: phải đọc ít nhất > 100 bài báo (~ 06 tháng) Cách đọc: Tra từ đọc từng bài, đọc ít nhất 10 bài cùng chủ đề trở lên mới đủ vốn từ và kinh nghiệm để đọc tài liệu theo chủ đề. Kinh nghiệm:• Tra từ và đọc, gặp những từ không có trong tự điển – cứ đọc tới và hiểu theo nghĩa tiếng Anh hay hiểu theo ý nghĩa Vật lý.• Phải đọc từ bài thứ 10 trở đi mới bắt đầu hiểu trở lại những bài đầu. CuuDuongThanCong.com https://fb.com/thietbihopkhoi.comdientucntt 7Cách xác định vấn đề có tính mới về mặtkhoa học (công nghệ hay ứng dụng) mới 1. Hướng nghiên cứu: Mô phỏng graphene 2. Đề tài cụ thể: Mô phỏng quá trình nóng chảy graphene (cơ chế nguyên tử, sự thay đổi các đại lượngXác định hướng nghiên nhiệt động học …) cứu lớn 3. Mở rộng: • Nóng chảy graphene dạng vật liệu 2D rộng vô hạn: vai trò của khuyết tật cấu trúc, các dạng khuyết tật … • Ảnh hưởng của tốc độ nung nóng lên nóng chảy Tìm-đọc-phân • Nóng chảy graphene nanoribbons: sự phụ thuộc vào tích tài liệu kích thước, ảnh hưởng của cạnh nanoribbons • Những quy luật chung cho nóng chảy trong hệ 2D: so sánh giữa graphene và các hệ 2D khác (review paper) Cập nhật-mở rộng Thiết kế những ĐT tham khảo tài liệu Phát triển những nghiên cứu cụ thể nghiên cứu nhánh CuuDuongThanCong.com https://fb.com/thietbihopkhoi.comdientucntt 8Sơ đồ minh họa việc triển Nóng chảykhai một hướng nghiên cứu nanoribbonsmới Mô phỏng hiện Mô phỏng hiện tượng tinh thể hóa tượng nóng chảy Các hiện tương động học Mô phỏng graphene Chuyển pha lỏng – vô định hình Tính cấu trúc điện tử Sự khác biệt giữa graphene tinh thể và graphene VĐH CuuDuongThanCong.com https://fb.com/thietbihopkhoi.comdientucntt 9CuuDuongThanCong.com https://fb.com/thietbihopkhoi.comdientucntt 10CuuDuongThanCong.com https://fb.com/thietbihopkhoi.comdientucntt 11Cách xác định vấn đề có tính mới về mặtkhoa học (công nghệ hay ứng dụng) mới Phải đọc và xử lý tài liệu một cách toàn diện !!!• Tìm tài liệu trên các tạp chí quốc tế• Phân tích-xử lý thông tin từ tài liệu: những hướng nghiên cứu cơ bản, những nhóm nghiên cứu mạnh, những gì tồn đọng, những gì chưa được quan tâm … định hướng đi cho riêng mình. Ví dụ: dự định nghiên cứu graphene bằng mô phỏng * Tìm đọc tài liệu về graphene để có bachground về đối tượng sẽ khảo sát * Đọc tài liệu về mô phỏng graphene: những gì đã khảo sát, những gì còn tồn đọng, xác định hướng nghiên cứu phù hợp, những nhóm mạnh về mô phỏng graphene, khi mô phỏng graphene họ khảo sát những gì?. * Xác định hướng nghiên cứu: mới, không trùng lắp Chọn hướng nghiên cứu có tính mới nhưng phù hợp với hoàn cảnh-khả thi nhất: * Tài chính * Cơ sở vật chất * Đồng nghiệp có thể phối hợp CuuDuongThanCong.com 12 https://fb.com/thietbihopkhoi.comdientucntt Cách xử lý thông tin trên các tạp chí quốc tế để tìm ra vấn đề mới Download tài liệu và sắp xếp từ cũ đến mới:• Có thông tin nhưng không quan trọng: lưu và in abstract• Có thông tin quan trọng: lưu và in toàn văn (full paper) – đọc và phân tích chi tiết thông tin• Trao đổi với các tác giả nếu cần• Xác định những hướng nghiên cứu mới, chọn hướng khả thi nhất-mới nhất để triển khai Phân loại tài liệu theo từng chủ đề: chủ đề lớn, trong chủ đề lớn có nhiều chủ đề nhỏ, cập nhật thường xuyên tài liệu CuuDuongThanCong.com https://fb.com/thietbihopkhoi.comdientucntt 13CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH MỘT NCKH CuuDuongThanCong.com https://fb.com/thietbihopkhoi.comdientucntt 14 Những bước tổng quát nhất từ lúc hình thành ý tưởng đến tiến hành một nghiên cứu và công bố k/qCuuDuongThanCong.com https://fb.com/thietbihopkhoi.comdientucntt 15 Chi tiết hơn về các bước cơ bản kể cả đăng ký đề tài để xin tài trợ!CuuDuongThanCong.com https://fb.com/thietbihopkhoi.comdientucntt 16 Các bước để giải quyết vấn đề (thu gọn trong lĩnh vực KHTT) Chọn phương pháp giải quyết vấn đề phù hợp hoàn cảnh – khả thi nhất (phù hợp hướng của thầy hướng dẫn, phần mềm tính toán, xử lý dữ liệu, độ tin cậy của phương pháp…). Thiết kế chi tiết các bước giải quyết vấn đề: xác lập mô hình, những đại lượng cần khảo sát … Xác lập mục tiêu chi tiết. Tìm hiểu cách sử dụng phần mềm tính toán, phần mềm xử lý dữ liệu … Tính toán thử với mô hình nhỏ, kiểm tra độ tin cậy của k/q với những trường hợp tới hạn. Thực hiện tính toán thật sự. CuuDuongThanCong.com https://fb.com/thietbihopkhoi.comdientucntt 17 Câu hỏi thảo luận Làm sao để luôn nắm những thông tin mới về mặt khoa học của lĩnh vực mà ta quan tâm? CuuDuongThanCong.com https://fb.com/thietbihopkhoi.comdientucntt 18